🔍 Tổng quan về dinh dưỡng cây trồng
Cây trồng cần tổ hợp đầy đủ và cân đối các nguyên tố dinh dưỡng để sống, sinh trưởng, ra hoa – kết trái và tái tạo thế hệ mới.
Khi cây bị thiếu hoặc thừa bất kỳ nguyên tố nào, chúng sẽ biểu hiện các triệu chứng bất thường trên lá, thân hoặc quả.
Các nguyên tố dinh dưỡng chia thành 3 nhóm chính:
-
Nguyên tố đa lượng: cần với hàm lượng lớn, gồm Đạm (N), Lân (P), Kali (K).
-
Nguyên tố trung lượng: cần với lượng trung bình, gồm Canxi (Ca), Magie (Mg), Lưu huỳnh (S).
-
Nguyên tố vi lượng: cần rất ít, nhưng thiếu vẫn gây rối loạn nghiêm trọng, gồm Sắt (Fe), Bo (B), Kẽm (Zn), Đồng (Cu), Mangan (Mn), Molypden (Mo).
Phần lớn dinh dưỡng được cây hấp thu qua rễ từ đất. Tuy nhiên, dinh dưỡng có thể hiện diện trong đất mà không ở dạng cây hấp thu được, tùy theo pH, cấu trúc và tiền sử canh tác của đất.
Việc hiểu rõ đặc điểm đất và dấu hiệu thiếu dinh dưỡng giúp xây dựng chương trình bón gốc – bón lá hợp lý để duy trì năng suất và chất lượng cây trồng.
🌾 Dinh dưỡng và năng suất – hướng đến quản lý bền vững
Hiệu quả năng suất và chất lượng nông sản phụ thuộc trực tiếp vào cung cấp dinh dưỡng cân đối qua phân bón.
Tuy nhiên, trong xu thế nông nghiệp bền vững, cần hướng đến quản lý dinh dưỡng hợp lý, nghĩa là:
-
Bón đủ – đúng lúc – đúng nhu cầu cây,
-
Tăng hiệu suất sử dụng dinh dưỡng (NUE),
-
Giảm thất thoát và tác động môi trường,
-
Duy trì độ phì và cân bằng sinh học đất.
Các chế phẩm sinh học Việt Tranh Đề giúp tăng khả năng hấp thu và chuyển hóa dinh dưỡng, đặc biệt trong điều kiện đất nghèo dưỡng chất, cho phép giảm lượng phân hóa học mà vẫn đảm bảo năng suất và lợi nhuận cho nông dân.
🌱 1. Nguyên tố ĐA LƯỢNG
Đạm (N)
Chức năng chính:
-
Thúc đẩy sự phát triển của lá, thân và cành non, giúp cây xanh tốt.
-
Kích thích ra rễ sớm, tăng sinh khối và hàm lượng đạm – protein trong cây trồng.
Dấu hiệu thiếu:
-
Lá già ở phần gốc vàng đều, trong khi phần trên cây vẫn xanh nhạt hoặc xanh sáng.
-
Cây sinh trưởng chậm, thân mảnh, lá nhỏ.
Lân (P)
Chức năng chính:
-
Tham gia vào quá trình quang hợp và hô hấp.
-
Giúp phát triển bộ rễ, ra hoa sớm, tăng đậu quả và hạt chắc.
Dấu hiệu thiếu:
-
Đầu lá cháy xém, sau đó lá già chuyển màu xanh đậm, tím đỏ hoặc nâu tím.
-
Cây còi cọc, rễ yếu, chậm phát triển.
Kali (K)
Chức năng chính:
-
Điều hòa quá trình thoát hơi nước và trao đổi chất trong cây.
-
Tham gia tổng hợp tinh bột, đường, tăng chất lượng và độ ngọt của quả.
-
Giúp cây chống chịu tốt với hạn, sâu bệnh và stress môi trường.
Dấu hiệu thiếu:
-
Lá già héo rũ, cháy mép, xuất hiện vệt vàng giữa gân lá, cháy lan dần vào trong.
-
Quả nhỏ, chất lượng kém, dễ nứt hoặc thối.
🌿 2. Nguyên tố TRUNG LƯỢNG
Canxi (Ca)
Chức năng chính:
-
Là thành phần cấu trúc tế bào, duy trì tính ổn định của vách và màng tế bào.
-
Giúp hạn chế rối loạn sinh lý như thối đáy quả (b blossom-end rot), nứt trái, cháy lá non, bitter pit trên táo.
-
Tăng độ cứng và thời gian bảo quản của quả.
Dấu hiệu thiếu:
-
Lá non ở ngọn bị biến dạng, cong, xoắn hoặc không đều.
-
Đỉnh sinh trưởng bị chết, xuất hiện hiện tượng cháy chóp lá non hoặc nứt trái non.
Magie (Mg)
Chức năng chính:
-
Là thành phần trung tâm của diệp lục (chlorophyll), trực tiếp tham gia quang hợp.
-
Giúp vận chuyển lân và carbohydrate, tăng hàm lượng dầu – chất béo ở cây lấy dầu.
Dấu hiệu thiếu:
-
Lá già vàng dọc theo mép, còn vùng giữa gân lá vẫn xanh, tạo hình mũi tên màu xanh ở giữa lá.
-
Lá dễ rụng sớm, năng suất giảm.
Lưu huỳnh (S)
Chức năng chính:
-
Tham gia tổng hợp protein, axit amin và dầu, rất quan trọng đối với cây công nghiệp, cây lấy dầu.
-
Tăng hàm lượng tinh dầu, hương vị và chất lượng nông sản.
-
Giúp hình thành nốt sần ở cây họ đậu, tăng khả năng cố định đạm tự nhiên.
Dấu hiệu thiếu:
-
Lá non vàng nhạt trước, sau đó lan dần xuống lá già.
-
Cây chậm phát triển, lá mỏng, thân yếu.
🍃 3. Nguyên tố VI LƯỢNG
Sắt (Fe)
Chức năng chính:
-
Cần thiết cho quang hợp, hô hấp và tổng hợp diệp lục.
-
Giúp hấp thu và chuyển hóa đạm – lưu huỳnh.
Dấu hiệu thiếu:
-
Lá non vàng giữa gân, trong khi gân lá vẫn xanh, tạo vệt vàng loang lổ đặc trưng.
-
Lá dễ khô, cây chậm lớn.
Bo (B)
Chức năng chính:
-
Quan trọng cho phân chia tế bào, ra hoa, thụ phấn và hình thành quả – hạt.
-
Tham gia vận chuyển đường, điều hòa hormone, chuyển hóa nitơ và kali.
-
Giúp cây hấp dẫn nấm rễ cộng sinh (mycorrhizae), tăng sức sống của rễ.
Dấu hiệu thiếu:
-
Ngọn sinh trưởng bị chết, xuất hiện chổi phù thủy (witches’ broom).
-
Quả dị dạng, hạt lép, giảm tỷ lệ đậu trái.
Kẽm (Zn)
Chức năng chính:
-
Là thành phần của nhiều enzyme và protein, giúp tổng hợp diệp lục, tinh bột và đường.
-
Kích thích sinh trưởng thân – cành, tăng khả năng chịu lạnh.
Dấu hiệu thiếu:
-
Lá non bị vàng giữa gân, ngọn lùn, lá mọc sát nhau tạo hình hoa thị (rosette).
-
Cây chậm phát triển, đẻ nhánh kém.
Đồng (Cu)
Chức năng chính:
-
Tham gia hình thành diệp lục, protein và carbohydrate.
-
Là thành phần của nhiều enzyme, giúp cây quang hợp và trao đổi chất hiệu quả.
Dấu hiệu thiếu:
-
Lá xanh đậm bất thường, cây còi cọc, thân cứng, ra hoa kém.
-
Có thể xuất hiện cháy đầu lá trên cây lúa và ngô.
Mangan (Mn)
Chức năng chính:
-
Kích hoạt nhiều enzyme trong quá trình quang hợp và hô hấp.
-
Giúp cứng mô cây, tăng hàm lượng vitamin C và lignin.
Dấu hiệu thiếu:
-
Lá non vàng giữa gân nhưng không rõ ranh giới như thiếu sắt, đôi khi có đốm chết nhỏ.
-
Cây còi cọc, lá nhỏ, quả nhỏ, năng suất thấp.
Molypden (Mo)
Chức năng chính:
-
Cần cho chuyển hóa và cố định đạm (N), hỗ trợ tổng hợp axit amin, protein và diệp lục.
-
Ở cây họ đậu, Mo giúp vi khuẩn nốt sần hấp thu nitơ trong không khí.
Dấu hiệu thiếu:
-
Lá biến dạng, mép cong, xuất hiện vệt vàng xen xanh trên lá non, sinh trưởng chậm.
-
Ở cây họ đậu: nốt sần ít, lá úa vàng.
🌾 Kết luận
Thiếu dinh dưỡng là nguyên nhân chính gây giảm năng suất và chất lượng nông sản.
Việc hiểu rõ vai trò của từng nguyên tố và dấu hiệu nhận biết sớm giúp người trồng có thể điều chỉnh kịp thời bằng các giải pháp bón gốc, bón lá hoặc sử dụng chế phẩm sinh học của Việt Tranh Đề.
Giải pháp dinh dưỡng của Việt Tranh Đề hướng đến:
-
Cung cấp cân đối – hiệu quả – bền vững
-
Tăng hiệu suất sử dụng phân bón (NUE)
-
Giảm thiểu rửa trôi, bảo vệ đất và môi trường
-
Tối ưu năng suất, chất lượng và lợi nhuận cho nhà nông
